Ở thời điểm hiện tại, dịch lại tiếp tục bùng phát nặng nề ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là Ấn Độ và Brazil. Đất nước chúng ta tuy chưa bùng trở lại nhưng vẫn phải cẩn trọng, chớ nên lơ là. Nếu bạn đọc được những dòng này, tôi chúc bạn và gia đình bạn có sức khỏe.

Chính vì tình hình dịch bệnh như vậy mà càng ngày càng nhiều người có xu hướng muốn làm việc từ xa (work from home, hay gọi là working remotely) hơn là đến văn phòng của công ty. Với kinh nghiệm hơn 2 năm làm việc từ xa, và trước đó là khoảng 4 năm làm freelancer (cũng từ xa luôn), tôi nghĩ mình có đủ trải nghiệm để chia sẻ với các bạn một số điều dưới góc nhìn của 1 người có nhiều năm làm việc từ xa. Tôi sẽ kể cho các bạn biết nó sướng chỗ nào và khổ chỗ nào, để các bạn có góc nhìn đa chiều hơn. Lưu ý là tôi sẽ tập trung vào nhưng khuyết điểm của WFH nhiều hơn là ưu điểm vì ưu điểm thì các bạn đã tưởng tượng được hết rồi còn khuyết điểm thì chỉ những ai đã từng trải nghiệm mới biết.

Tôi làm việc gì?

Tôi hiện đang làm về mảng software engineering – gọi một cách hàn lâm thì là Kĩ sư phần mềm, còn gọi một cách bình dân thì là… Thợ code. Tôi nghĩ đây là công việc có nhiều người work from home nhất, vì tính chất đặc thù của công việc là chỉ cần có máy tính + internet là có thể hoàn thành được công việc.

Ngoài ra, có rất nhiều ngành khác có thể WFH như: Thiết kế đồ họa, marketing online, viết lách, bảo mật, nghiên cứu, làm audio, virtual assistant,.. Nói chung là ngành nào làm việc qua Internet được thì làm từ xa được.

Sướng chỗ nào?

Yea, không cần nói chắc các bạn cũng biết, sướng ở chỗ thích làm đâu thì làm, thích ngủ dậy mấy giờ cũng được, làm mệt thì đi ngủ tiếp, có thời gian do gia đình hơn,.. mấy cái này chắc không cần kể nhiều vì các bạn cũng có thể tưởng tượng ra được rồi.

Tuần trước ở nhà nóng quá nên tôi dắt cả nhà lên Đà Lạt tránh nóng, vẫn làm việc bình thường. Đây là chỗ làm việc ưa thích của tôi trong gần 1 tuần ở Đà Lạt.

Ngồi quán cafe ồn ào quá thì chui về lại khách sạn, kế bên có cái cửa sổ nhìn xuống đồi núi rất chill.

Khổ chỗ nào?

Chắc xem xong mấy cái hình ở trển nhiều bạn sẽ phê lắm, nhưng mà đoạn này tôi sẽ làm cho các bạn tỉnh ngủ nè. Các bạn có thể thấy rất rất nhiều bài viết trên mạng miêu tả việc làm từ xa như một thiên đường toàn những điều tốt đẹp ngọt ngào. Nhưng việc gì cũng có hai mặt, dĩ nhiên là WFH cũng có mặt trái nhưng ít ai viết về nó. Sau đây là một vài điều tôi cho là “khổ” sau mấy năm WFH:

1.Cô đơn

Ờ thì… cô đơn vãi luôn! Bạn cứ thử tưởng tượng bạn nhốt mình trong nhà một mình suốt 365 ngày thì sẽ như thế nào? Tôi phải ngồi làm việc một mình từ sáng đến khuya mà không giao tiếp với một ai, thi thoảng trao đổi với đồng nghiệp thì cũng chat chứ ít khi call lắm (thật ra thì mỗi buổi sáng đầu ngày là team tui lại video call để bàn những việc sẽ làm trong ngày – gọi là daily scrum).

Nghe qua thì bạn sẽ nghĩ đây là chuyện nhỏ, ngày xưa tôi cũng nghĩ vậy, nhưng chỉ vài tháng sau khi WFH là tôi nhận ra nó không đơn giản xíu nào. Tôi nhận thấy bản thân dần dần mất đi khả năng giao tiếp thông thường, tôi ít nói hơn hẳn và ngôn từ của tôi cũng dần dần bị thu hẹp lại.

Dĩ nhiên là sau đó tôi có tìm đến nhiều cách khác để cho bản thân đỡ tù túng hơn, ví dụ như sáng dậy sớm chạy bộ hít thở không khí trong lành, sau đó vác laptop ra quán cafe để bắt đầu 1 ngày làm việc. Mấy cách này cũng hiệu quả, nhưng vẫn khó giải quyết được các vấn đề về giao tiếp. Đó là lý do mà ai rủ đi cafe chém gió là tôi đi liền, được ngồi nói chuyện với mọi người làm đầu óc tôi đỡ cô đơn hơn hẳn.

2.Buông thả

Khi bạn làm việc ở nhà một mình, sẽ có những lúc bạn mất đi sự tập trung cho công việc. Ví dụ như đang ngồi làm việc nhưng hơi căng thẳng một tí là lại bật Facebook hay Youtube lên xả stress, cứ nghĩ xả stress một xíu ai ngờ hết ngày luôn 😐

Nếu bạn làm việc ở một văn phòng đông người thì bạn có dám ngồi lướt Phây hay xem phim mấy tiếng đồng hồ không? Dĩ nhiên là không, vì mọi người xung quanh bạn đang hì hục làm việc, còn sếp của bạn thì đang nhìn bạn. Bạn đang bị kiểm soát nên dĩ nhiên là không dám buông thả như vậy.

Nhưng ở nhà một mình thì lại khác, chẳng ai quan sát bạn cả, chẳng ai nhắc nhở bạn phải làm việc cả; chính bạn phải tự nhắc nhở bản thân, tự kỷ luật chính mình. Mà cái chuyện kỷ luật bản thân là cực kì khó, người ta bảo chiến thắng bản thân mình còn khó gấp nhiều lần chiến thắng đối thủ. Cho nên ai đang có ý định chuyển qua WFH thì nhất định phải rèn luyện kỷ luật cho bản thân trước, cái này rất quan trọng. Hôm nào có thời gian tôi sẽ viết một bài về cách tôi tự kỷ luật bản thân, đưa mình vào khuôn khổ như thế nào.

3.Chậm tiến bộ

Tôi không biết các ngành khác như thế nào, nhưng riêng ngành công nghệ phần mềm nói riêng hay toàn bộ ngành công nghệ thông tin nói chung thì chúng tôi phải học hỏi và đổi mới liên tục. Mỗi một đêm tôi đi ngủ là đã có hàng ngàn công nghệ mới được ra đời, do đó mà nếu không chịu học hỏi mà cứ dậm chân tại chỗ là coi như tôi đang đi lùi.

Nếu như bạn đang được làm việc tại các công ty lớn thì hãy tranh thủ tận dụng khoảng thời gian ở đó mà học hỏi từ những người xung quanh đi. Còn WFH như tôi thì chẳng có ai chỉ dẫn cả, đương nhiên là vẫn có những đồng nghiệp chia sẻ rất nhiều kinh nghiệm cho, thi thoảng cũng có những buổi training. Nhưng nói thật là vẫn không đáng kể, không thể nào học hỏi nhanh bằng các bạn làm việc ở văn phòng chung với mọi người được. Cái này là chính tôi cảm nhận được, cùng một xuất phát điểm như tôi nhưng những anh em bạn bè sau mấy năm làm việc ở văn phòng thì tiến bộ nhanh hơn tôi khá nhiều.

Hơn nữa, chính việc “cô đơn” cũng là nguyên nhân gây chậm tiến. Tạm không bàn về các vấn đề chuyên môn, việc được giao tiếp thông thường (nói chuyện về các chủ đề thường ngày như ăn uống chơi nhảy múa) với mọi người xung quanh thôi cũng giúp chúng ta tiến bộ theo một cách nào đó. Ví dụ như cùng một vấn đề nhưng khi bạn trao đổi với nhiều người thì sẽ có được nhiều góc nhìn khác nhau hơn, thành ra bạn cũng sẽ có góc nhiều đa diện hơn.; tư duy cũng sẽ cởi mở hơn và vốn từ cũng sẽ nhiều hơn.

Vậy có nên Work from home hay không?

Những điều trên là những điều chính bản thân tôi đã trải qua và đúc kết được sau mấy năm WFH, các bạn có thể thấy nó có những ưu – khuyết điểm riêng. Câu trả lời cho câu hỏi có nên WFH hay không thì tùy vào sự lựa chọn của mỗi người. Khi bạn chọn một thứ thì phải đánh đổi vài thứ.

Cá nhân tôi vẫn chọn WFH, vì sao à? Vì 99% các công ty công nghệ đều đặt văn phòng ở các thành phố lớn như Sài Gòn và Hà Nội. Sau gần 5 năm sống ở Sài Gòn thì tôi đã quá mệt mỏi với cái không khí ngột ngạt, nắng, bụi, ngập,.. và mệt mỏi nhất là… Kẹt xe. Tôi không nghĩ những thành phố như vậy là một nơi đáng để sống, mỗi ngày ra đường là một cực hình, chạy có 3km thôi mà mất hơn nửa tiếng, rồi nhiều khi không mưa cũng ngập.

Chính vì vậy nên tôi khăn gói về nhà – Biên Hòa; cách Sài Gòn hơn 30km, nơi đây cũng đông đúc, thi thoảng cũng kẹt xe nhưng không xi nhê gì so với SG hay HN. Ở đây cũng nắng bể đầu nhưng ít bụi, ít xe container và không ngập như SG, mọi thứ lại rẻ hơn trên SG 1 chút. Nên việc WFH có vẻ như là lý tưởng với tôi. Hơn nữa thì việc WFH còn giúp tôi có nhiều thời gian cho gia đình hơn, có nhiều thời gian để phát triển bản thân hơn (thời gian để chơi thể thao, học tiếng anh buổi tối và học lái xe tải vào cuối tuần,..)

Đó là những lý do khiến tôi phải chấp nhận đánh đổi để nhận lấy mấy cái “khổ” ở trên, biết sao được, cuộc đời là những sự đánh đổi mà. Còn cuối cùng thì, câu trả lời có nên WFH hoàn toàn do các bạn tự quyết định nhé, it’s up to you ! 🙂